De restauratie van de Oyenbrugmolen

Na de Lachaertsmolen, een olieslagmolen, waarvan wij een eerste vermelding vinden in het
archief van de Abdij van Grimbergen uit 1397. Bouwen de heren van Oyenbrugge in 1623
een graanwatermolen in hun heerlijkheid. Het onderslagwaterwiel draait er tot 1899. Dan
krijgt, Emiel Timmermans, van de Provincie Brabant de toestemming om zijn waterwiel te
vervangen door een turbine. Hij laat een gereviseerde Girard- turbine plaatsen.
In 2016 graven wij deze merkwaardige turbine op. Hiervoor moeten enkele m³ slib en puin
uit de turbineput gehaald worden. Maar het was de moeite waard. Wij kijken op de
debietregeling op de stator van de turbine. De rotor eronder kunnen wij enkel vermoeden,
alles zit vast.

Restauratie Fase I.
Demontageonderzoek van de Girard-turbine. Hieruit blijken enkele merkwaardige
vaststellingen.

  • Het is duidelijk dat de turbine samengesteld is uit oude en nieuwere onderdelen. Er
    zijn maatverschillen tussen de rotor en de stator die dat aantonen.
  • Er zijn aanpassingen uitgevoerd aan de debietregeling die jonger zijn dan de originele
    turbine
  • De turbine was aanvankelijk te diep ingebouwd. Meerdere aanpassingen wijzen op
    pogingen om fouten te corrigeren.
  • De turbine is totaal opgebruikt. Herstelling van reeds herstelde breuken en slijtage
    moesten tot het einde (1962) de molen, allicht kramakkelig, op dreef houden
  • De turbine herstellen en als nieuwe aandrijver inzetten is uitgesloten.

 

Restauratie fase II – In uitvoering
Het doel is de molen ter voorbereiding van de maalvaardige restauratie te voorzien van een
nieuwe aandrijver. Hiervoor gaan wij terug naar de eeuwen voor de turbine ingebouwd
werd.
De plannen voorzien een waterwiel type Zuppinger met een doormeter van 550cm en een
breedte van 85cm. De afmetingen en de plaats van het waterwiel komen overeen met die
van het historische wiel. Aangezien de horizontale as van de aandrijver aangesloten moet
worden op de verticale koningsspil in de turbineput is een haakse koppeling ter studie.
De restauratie betreft de nodige voorzieningen voor geautomatiseerde stuwen krooshek en
vlotbalk. Voor het verlies aan doorstroomcapaciteit tgv van het nieuwe waterwiel in de beek
is een bijpaskoker voorzien. Deze verbindt, bij middel van een ondergrondse buis, de
vernauwingen in de buitendam. En ontsluit een historisch knelpunt bij de verlaten.
De restauratie fase II voorzien ook nog werken aan de gevels langs de beekkant en nieuw
buitenschrijnwerk.
 

Restauratie fase III
Met de nieuwe aandrijver is het mogelijk de maalvaardige restauratie te realiseren. De
maalinstallatie moet grondig hersteld en vernieuwd worden. Het middelste steenkoppel
ontbreekt. Wij voorzien een nieuw te bouwen steenkoppel; speciaal voor het langmalen van
graan. Deze manier van malen moet het mogelijk maken de zemelen, omdat ze vrij gaaf of
lang gemalen worden, uit het meel te builen. (Zeven, scheiden). Het moet mogelijk zijn om
binnen de wettelijke normen meel te produceren voor eigen gebruik in de bakoven.